Bóithre agus Iompar

Mótarcháin

Más mian leat do ghluaisteán a thiomáint in áit phoiblí, ní mór duit mótarcháin a bheith agat agus an diosca cánach a thaispeáint sa charr. Is ceanglas dlíthiúil é seo. Bailíonn an t-údarás áitiúil mótarcháin thar ceann an rialtais.

Tá trí bhealach ann le mótarcháin a íoc. Is féidir leat:

• Íoc ar líne ar MotorTax.ie
• Íoc i bpearsa ag d'oifig mhótarchánach áitiúil
• Iarrann tú foirmeacha ó d’oifig mótarchánach áitiúil le líonadh isteach agus le seoladh ar ais sa phost

Eisítear dioscaí mótarchánach ar feadh tréimhsí trí, sé nó 12 mhí. Braitheann an ráta cánach nach mór duit a íoc ar an bhfeithicil a ngearrtar cáin uirthi.

Cad atá de dhíth orm chun mótarcháin a íoc?

Chun do mhótarcháin a íoc, déan deimhin de go bhfuil na sonraí seo a leanas in aice láimhe agat:

• Uimhir chlárúcháin na feithicle
• Sonraí árachais don fheithicil
• Do shonraí íocaíochta (cárta creidmheasa nó dochair de ghnáth)
• Má tá tú ag íoc ar líne ar MotorTax.ie beidh seoladh ríomhphoist agus Uimhir Aitheantais Phearsanta (UAP) de dhíth ort freisin. Is féidir leat treoracha a fháil chun do UAP a aimsiú ar MotorTax.ie.

Beidh ort a dheimhniú cé acu de na catagóirí seo a leanas lena mbaineann d’fheithicil:

• Feithicil phríobháideach
• Feithicil earraí/tráchtála
• Tarracóir talmhaíochta
• Gluaisrothar
• Eile

Le haghaidh tuilleadh eolais faoi iarratas a dhéanamh ar mhótarcháin, caith súil ar shuíomh gréasáin d’údaráis áitiúil.

Oifig Mótarchánach

Bainistíonn d’oifig mótarchánach áitiúil mótarcháin do d’údarás áitiúil agus tá siad freagrach as na nithe seo a leanas:

• Dioscaí mótarchánach a eisiúint
• Doiciméid chaillte agus dioscaí cánach a fháil in ionad cinn eile
• Mótarcháin a aisíoc le haghaidh feithiclí incháilithe
• Plátaí trádála a eisiúint do dhéileálaithe gluaisteán

Chun tuilleadh eolais a fháil faoi na seirbhísí a chuireann d’oifig mhótarchánach áitiúil ar fáil, caith súil ar shuíomh gréasáin d’údaráis áitiúil.

Feithicil as an mbóthar a fhógairt

Mura bhfuil sé de rún agat d’fheithicil a úsáid ar bhóithre poiblí ar feadh tréimhse ama, is féidir leat a dhearbhú go bhfuil an fheithicil as an mbóthar laistigh de mhí tar éis do dhiosca cánach reatha dul in éag, rud a chiallaíonn nach mbeidh ort mótarcháin a íoc uirthi. Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar mhótarcháin, áfach, sula n-úsáideann tú ar bhóthar poiblí arís í.

Má fhanann tú go dtí go mbíonn do dhiosca cánach reatha dulta in éag chun a fhógairt go bhfuil an fheithicil as an mbóthar, beidh ort cáin a íoc ar an bhfeithicil ar feadh trí mhí ar a laghad sula bhféadfar a dhearbhú go bhfuil sí as an mbóthar. Déan deimhin de go gcuireann tú d’iarratas isteach sula dtéann do dhiosca cánach reatha in éag chun na trí mhí bhreise cánach a sheachaint.

Féadfaidh tú a dhearbhú go feithicil as an mbóthar ar feadh trí mhí ar a laghad, suas le 12 mhí ar a mhéad. Má bhaineann tú deireadh na tréimhse amach agus má theastaíonn uait an fheithicil a choinneáil den bhóthar, féadfaidh tú iarratas eile a chur isteach.

Féadfaidh tú do dhearbhú a chur ar ceal am ar bith ach an mhótarcháin ar an bhfeithicil a athnuachan.

Páirceáil

Tá rialacha i gceist i mbailte agus cathracha maidir leis na háiteanna inar féidir agus nach féidir leat páirceáil chun sábháilteacht tiománaithe, rothaithe agus coisithe a chinntiú agus chun bacainní ar bhóithre agus ar chosáin a chosc. Tá sé tábhachtach go mbeadh na rialacha a bhaineann le páirceáil ar eolas agat in aon cheantar a dtiomáineann tú chomh fada leis. Mura gcloítear leis na rialacha seo d’fhéadfaí fíneáil a ghearradh ort, d’fheithicil a chlampáil nó do charr a tharraingt.

Cruthaíonn d’údarás áitiúil fodhlíthe a leagann amach na háiteanna ar féidir le daoine páirceáil, na táillí páirceála agus na rialacha páirceála i gceantair éagsúla agus ag tráthanna éagsúla.

Le fáil amach cá háit ar féidir leat páirceáil agus na táillí a bhaineann le páirceáil, caith súil ar shuíomh gréasáin an údaráis áitiúil sa cheantar a bhfuil tú chun cuairt a thabhairt air.

Conas íoc as páirceáil

Agus tú ag páirceáil i limistéar poiblí, lorg comharthaí a chuireann in iúl duit cé acu an gcaithfidh tú íoc chun páirceáil ann, agus cén t-achar is féidir leat páirceáil ann. Ceadaítear i roinnt limistéar páirceáil saor in aisce le linn uaireanta áirithe, agus páirceáil iníoctha an chuid eile den am. Ní cheadaítear i limistéir eile ach páirceáil iníoctha i gcónaí.

Tá roinnt bealaí inar féidir leat íoc as páirceáil:

• Is éard atá i gceist le híoc agus taispeáin go n-íoctar ar mhéadar ach úsáid a bhaint as cárta nó boinn agus an admháil pháirceála leis an tráth atá íoctha agat lena aghaidh a thaispeáint in áit infheicthe sa charr
• Íoc le téacs trí sheirbhísí amhail ParkingTag.ie agus ApcoaConnect.ie
• Íoc as diosca i siopaí nuachtán nó siopaí áitiúla le taispeáint sa ghaothscáth.

 Ceadanna páirceála cónaithe

Má tá cónaí ort i gceantar ina bhfuil páirceáil ar an tsráid, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar chead páirceála cónaithe ó d’údarás áitiúil. Leis seo, ceadaítear úsáid a bhaint as an bpáirceáil ar an tsráid san áit a bhfuil cónaí ort. Tá táille ann le haghaidh ceadanna páirceála cónaithe.

Chun iarratas a dhéanamh ar chead páirceála cónaithe, déan teagmháil le d’údarás áitiúil.

Cead páirceála cuairteoirí

Má tá cónaí ort i gceantar ina bhfuil páirceáil ar an tsráid, seans go mbeidh tú in ann ceadanna páirceála do chuairteoirí a cheannach ó d’údarás áitiúil.

Ní gá cead páirceála cónaithe a bheith agat chun iarratas a dhéanamh ar cheadanna cuairteoirí. Beidh ort cruthúnas an tseolta a sholáthar chun a chruthú go bhfuil cónaí ort ag an seoladh sin.

Chun iarratas a dhéanamh ar chead páirceála cuairteoirí, déan teagmháil le d’údarás áitiúil.

Páirceáil inrochtana

Cuireann spásanna páirceála inrochtana feabhas le rochtain ar sheirbhísí agus ar thaitneamhachtaí ach spás sábháilte a sholáthar do thiománaithe agus/nó paisinéirí faoi mhíchumas chun páirceáil.

Chun spás páirceála do dhaoine faoi mhíchumas a úsáid, ní mór Cead Páirceála do Dhuine Faoi Mhíchumas a bheith agat. Is féidir é seo a thaispeáint i do ghluaisteán chun a thaispeáint gur féidir leat an spás inrochtana a úsáid. Leis an cead seo, ceadaítear páirceáil saor in aisce in aon spás páirceála, ar feadh do rogha achar.

Chun iarratas a dhéanamh ar chead páirceála do dhuine faoi mhíchumas, déan teagmháil le Cumann na dTiománaithe faoi Mhíchumas nó le Cumann Cathaoireacha Rothaí na hÉireann.

Bá páirceála do dhaoine faoi mhíchumas lasmuigh de do theach

Má tá páirceáil ar an tsráid taobh amuigh de do theach agat, agus má theastaíonn spás lasmuigh de do theach uait mar gheall ar mhíchumas, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar bhá páirceála do dhaoine faoi mhíchumas a chur lasmuigh de do theach. Cuirfidh sé seo cosc ​​ar dhaoine eile páirceáil ann gan cead páirceála do dhaoine faoi mhíchumas.

Pionóis ar pháirceáil mhídhleathach

Tá maoir thráchta freagrach as monatóireacht a dhéanamh ar pháirceáil i limistéar an údaráis áitiúil. Is féidir leis na maoir thráchta seo fíneálacha a eisiúint. Má pháirceálann tú go neamhdhleathach nó mura n-íocann tú as páirceáil i limistéar iníoctha, is féidir fíneáil a ghearradh ort nó is féidir do ghluaisteán a chlampáil.

Tá maoir tráchta fostaithe ag an údarás áitiúil agus is féidir leo fíneálacha a eisiúint Bíonn cuideachtaí príobháideacha a oibríonn thar ceann an údaráis áitiúil i mbun seirbhísí clampála, nuair a chuirtear ar fáil iad.

I gcás cionta contúirteacha páirceála, is féidir leis an nGarda Síochána fíneáil agus cúig phointe pionóis a eisiúint.

Is féidir leis an údarás áitiúil gluaisteáin atá tréigthe nó páirceáilte go mídhleathach ar bhóthar poiblí nó i gcarrchlós de chuid údarás áitiúil a tharraingt chun bealaigh. Má tharraingítear do ghluaisteán chun bealaigh, tabharfar go dtí an póna gluaisteán é agus ní mór duit táille a íoc chun é a scaoileadh.

Gearán nó achomharc a dhéanamh ar thicéad páirceála nó clampáil

Má fhaigheann tú ticéad páirceála nó má tá do ghluaisteán clampáilte agus má bhraitheann tú go ndearnadh é seo go héagórach, is féidir leat achomharc a dhéanamh in aghaidh na fíneála leis an údarás áitiúil.

Nuair a dhéantar sin, déan cinnte an oiread doiciméad, lena n-áirítear pictiúir, agus is féidir a chur san áireamh chun a thaispeáint cén fáth a mbraitheann tú go raibh an fhíneáil nó an chlampáil éagórach.

Is iondúil go láimhseálann an rannóg tráchta nó an rannóg páirceála d’údaráis áitiúil gearáin agus achomhairc

Pointí luchtaithe feithiclí leictreacha

Cuireann roinnt mhaith údaráis áitiúla pointí luchtaithe d’fheithiclí leictreacha. Sula n-úsáideann tú pointe luchtaithe feithicle leictreacha, déan deimhin de go bhfuil na rialacha maidir le húsáid an spáis ar eolas agat.

Má tá sé suite i limistéar íoc-agus-taispeáin, is baolach go n-iarrfar ort íoc as páirceáil ar feadh na tréimhse a bhfuil sé beartaithe agat an luchtaire a úsáid. Ba chóir go mbeadh an gluaisteán á luchtú go gníomhach agus é páirceáilte sa spás.

Ní féidir leat páirceáil i spás luchtaithe leictreach mura bhfuil feithicil leictreach agat, nó mura bhfuil tú ag luchtú na feithicle go gníomhach agus tú páirceáilte ann.

Cothabháil bóithre

Cothabháil bóithre, cosán agus lánaí rothar

Cuidíonn sé le daoine a choinneáil sábháilte, aon chur isteach ar dhaoine a chosc, agus níos mó bealaí a sholáthar chun bogadh timpeall ár gcathracha, ár mbailte agus ár sráidbhailte má chinntítear go mbíonn dea-bhail ar bhóithre, cosáin agus lánaí rothar.

Tá údaráis áitiúla freagrach as bóithre, cosán agus lánaí rothar a chothabháil i spásanna poiblí. I measc na seirbhísí cothabhála bóithre a sholáthraíonn an t-údarás áitiúil tá:

• Linntreoga nó damáiste do chosáin agus do lánaí rothar a dheisiú
• Bóithre a athdhromchlú
• Fiailí ar bhóithre agus ar chosáin a bhainistiú
• Fálta agus crainn ar thaobh an bhóthair a chothabháil
• Smionagar agus baic eile a bhaint de bhóithre agus de chosáin
• Aghaidh a thabhairt ar dheacrachtaí a bhaineann le tuilte ar bhóithre agus freastal ar shilteáin a ndearnadh damáiste dóibh nó blocáilte
• Cothabháil bóithre geimhridh lena n-áirítear salann nó grean a chur ar na bóithre
• Soilse poiblí agus soilse tráchta a d’fhéadfadh a bheith as ord a dheisiú
• Athbhreithniú a dhéanamh ar iarratais chun cosáin a choigeartú (rud ar a dtugtar mias a dhéanamh de) le go bhféadfaidh feithiclí dul isteach i gcabhsaí
• Ceadúnais oscailte bóithre a eisiúint do chuideachtaí fóntais, conraitheoirí nó forbróirí ar mian leo bóthar poiblí nó cosán a thochailt

Más eol duit go bhfuil deacracht ann le bóthar poiblí, cosán nó lána rothar, is féidir leat é a thuairisciú do d’údarás áitiúil.

Cothabháil Soilse Poiblí

Tá sé tábhachtach a chinntiú ar mhaith le sábháilteacht an phobail go bhfuil bóithre, cosáin agus spásanna poiblí eile soilsithe i gceart agus iad le feiceáil go soiléir. Má tá solas poiblí as ord, is féidir é seo a thuairisciú don údarás áitiúil.

Tá údaráis áitiúla i mbun soilse poiblí a aistriú go soilse LED atá tíosach ar fhuinneamh faoi láthair. Laghdóidh an t-aistriú seo costais fuinnimh agus cothabhála, sábhálfaidh sé CO2, agus cinnteoidh sé soilsiú feabhsaithe ar fud na hÉireann. Tá go leor údaráis áitiúla i mbun an t-aistriú a dhéanamh tríd an Tionscadal Náisiúnta um Éifeachtúlacht Fuinnimh Soilsithe Poiblí (PLEEP). Tá tuilleadh eolais faoi PLEEP ar fáil ar PublicLighting.ie.

Cothabháil cuanta

Tá sé tábhachtach do shábháilteacht an phobail cuanta, céanna agus fánáin a chothabháil. Is ar an údarás áitiúil atá an fhreagracht cuanta agus céanna poiblí a fhorbairt agus a chothabháil. Áirítear leis seo obair dheisiúcháin, dreidireacht, feabhas a chur leis an mbonneagar, aghaidh a thabhairt ar dheacrachtaí a bhaineann le bruscar agus smionagar, agus cúram a dhéanamh de chothabháil ghinearálta an cheantair.

Tionscadail Taistil Ghníomhaigh

Ciallaíonn taisteal gníomhach taisteal ar bhealach gníomhach o thaobh cúrsaí fisiciúla de, is minic a bhíonn siúl nó rothaíocht i gceist leis, nó úsáid a bhaint as cathaoir rothaí féinghluaiste. Má dhéantar infheistíocht i dtaisteal gníomhach ciallaíonn sé go ndéantar deimhin de go bhfuil dea-bhail ar ár gcosáin agus ár lánaí rothar, go bhfuil siad sábháilte le húsáid, agus go ligtear do dhaoine taisteal go compordach ar bhealach gníomhach.

Tá údaráis áitiúla ar fud na hÉireann i mbun infheistíocht a dhéanamh i dtionscadail taistil ghníomhaigh chun líon na roghanna atá ag daoine chun bogadh timpeall ár mbailte, ár sráidbhailte agus ár gcathracha a mhéadú. Áirítear leis seo scéimeanna taistil ghníomhaigh a phleanáil, lánaí rothaíochta nua a chur ar fáil, lánaí rothaíochta atá ann cheana a leathnú, sruth an tráchta a athrú chun taisteal gníomhach a dhéanamh níos sábháilte, agus cosáin agus siúlbhealaí a fheabhsú. Dearann ​​údaráis áitiúla glasbhealaí freisin a cheanglaíonn bealaí siúlóide agus rothaíochta d’fhonn níos mó daoine a spreagadh chun taitneamh a bhaint as an saol amuigh faoin aer. Is minic a nasctar bailte agus sráidbhailte trí ghréasán na nglasbhealaí.

Is bealach níos sláintiúla é taisteal gníomhach chun bogadh thart agus is féidir leis cabhrú le húdaráis áitiúla spriocanna aeráide a bhaint amach ach daoine a spreagadh chun siúlóid a dhéanamh nó rothaíocht in ionad a gcarranna a úsáid.

Bainistiú tráchta

Cuidíonn cothabháil agus bainistiú cuí ar ghréasán na mbóithre le srutha an tráchta a fheabhsú, le sábháilteacht ar bhóithre a mhéadú, agus le heispéireas níos fearr a sholáthar do thiománaithe, rothaithe, coisithe agus úsáideoirí iompair phoiblí.

Déanann d’údarás áitiúil bainistíocht ar thrácht tríd an méid seo a leanas:

• Luasteorainneacha a chur i bhfeidhm in áiteanna éagsúla
• Úsáid a bhaint as TCI chun monatóireacht a dhéanamh ar shreabhadh na tráchta
• Pleananna a chur in iúl maidir le hoibreacha bóithre agus dúnadh bóthair atá beartaithe
• Nuashonruithe a sholáthar maidir le dúnadh bóthair agus imbhuailtí
• Comharthaí bóthair a nuashonrú chun úsáideoirí bóthair a chur ar an eolas maidir le haon mhoill nó dúnadh.

Sábháilteacht bóthair

Cuireann go leor údaráis áitiúla sábháilteacht bóthair chun cinn ina gceantair trí an méid seo a leanas a dhéanamh:

• Oideachas agus feachtais feasachta
• Ábhair um Shábháilteacht ar Bhóithre amhail veisteanna shofheicthe agus bandaí muinchille a sholáthar.
• Comharthaí luais leictreonacha a shuiteáil
• Bearta maolaithe tráchta a thabhairt isteach
• Oibreacha feabhsúcháin sábháilteachta ar bhóithre a chur i gcrích in áiteanna a raibh timpistí nó neasteagmhais a bhí ina gcúiseanna le gortuithe.

Maoir Scoile

Tá maoir thráchta scoile ar fáil chun cuidiú le páistí scoile bóithre poiblí a thrasnú chun dul ar scoil agus imeacht ón scoil go sábháilte, agus tá siad á bhfostú ag d’údarás áitiúil. Oibreoidh maoir scoile ar bhealaí trasna sainithe i rith amanna socraithe roimh scoil agus ina diaidh lena gcinntítear go bhfuil gach páiste scoile sábháilte. Caithfidh tiománaithe stopadh nuair a deir an maor tráchta scoile leo amhlaidh a dhéanamh.

I measc bearta eile chun páistí scoile a choimeád sábháilte tá:

• Crosairí scoile a thabhairt isteach
• Soilse rabhaidh scoile a shuiteáil
• Scéim oiliúna rothaíochta bunscoile a reáchtáil

An Oifig um Bainistiú Bóithre (RMO)

Is seirbhís roinnte í an Oifig um Bainistiú Bóithre lena dtacaítear le húdaráis áitiúla chun a líonra bóthair a fheabhsú agus a chothabháil. Chun a thuilleadh a fhoghlaim maidir le cothabháil bóthair sna húdaráis áitiúla, téigh chuig RMO.ie.