Tacaíochtaí tithíochta sóisialta

An bhfuilim incháilithe do thacaíocht tithíochta sóisialta?

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig d’údarás áitiúil ar thacaíocht tithíochta sóisialta.

Chun a bheith incháilithe do thithíocht shóisialta ní mór duit:

• Critéir ioncaim a shásamh.
• A thaispeáint nach bhfuil cóiríocht mhalartach oiriúnach agat.

Más náisiúnach eachtrach tú, caithfidh ceart dlíthiúil a bheith agat chun fanacht sa Stát ar bhonn fadtéarmach.

Conas a dhéantar incháilitheacht a mheas?

Measúnú ioncaim

Beidh ort cruthúnas ioncaim a sholáthar le d’iarratas.

Déanfar tú a mheasúnú ar mheánioncam glan do theaghlaigh don 12 mhí roimhe sin.

Bainfidh údarás áitiúil úsáid as an mBeartas Acmhainne Teaghlaigh agus d’ioncam á mheas, ina leagtar amach an t-ioncam a chuirtear san áireamh agus an t-ioncam nach gcuirtear san áireamh. Mar shampla, cuirtear íocaíochtaí leasa shóisialaigh áirithe as an áireamh agus d’ioncam á ríomh.

Bíonn teorainneacha ioncaim éagsúla i bhfeidhm ag brath ar an áit a bhfuil tú i do chónaí. Tá tábla foilsithe ag an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta a thaispeánann na huasteorainneacha ioncaim glan seo le haghaidh incháilitheachta bunaithe ar an limistéar comhairle cathrach nó contae ina bhfuil cónaí ort.

Riachtanas maidir le cóiríocht

Chun a bheith incháilithe do thacaíocht tithíochta sóisialta, ní mór measúnú a dhéanamh ort mar fhíor-riachtanas cóiríochta, agus níor cheart go mbeadh cóiríocht mhalartach ar fáil duit.

Má tá maoin ag duine den teaghlach a bhféadfaí a bheith ag súil go réasúnta go mbeadh an teaghlach ina gcónaí ann, measfar go bhfuil cóiríocht mhalartach agat agus mar sin ní bheidh tú incháilithe do thacaíocht tithíochta sóisialta.

Tithíocht do dhaoine faoi mhíchumas

Is féidir le daoine faoi mhíchumas a bhfuil tithíocht de dhíth orthu agus a cháilíonn don liosta tithíochta sóisialta rochtain a fháil ar thithíocht inacmhainne nó shóisialta atá inrochtana agus a fhreastalaíonn ar a gcuid riachtanas tríd an údarás áitiúil. Tá an próiseas iarratais do dhaoine faoi mhíchumas mar an gcéanna le haon duine a chuireann isteach ar thacaíocht tithíochta sóisialta.

Conas a chuirfidh mé iarratas isteach?

Chun iarratas a dhéanamh ar thacaíocht tithíochta sóisialta, ní mór duit foirm iarratais agus doiciméid tacaíochta a chur isteach chuig d’údarás áitiúil. Is féidir leat an fhoirm iarratais a fháil ar an gcuid tithíochta ar shuíomh gréasáin d’údarás áitiúil nó trí dhul i dteagmháil le rannóg tithíochta d’údarás áitiúil agus foirm iarratais a iarraidh.

Tá 12 sheachtain ag an údarás áitiúil ó d’fhoirm iarratais chomhlánaithe a fháil chun í a mheasúnú agus chun cinneadh a dhéanamh maidir le cibé acu an gcáilíonn tú do thithíocht shóisialta nó nach gcáilíonn. Is féidir an fráma ama seo a shíneadh má tá faisnéis bhreise ag teastáil ón údarás áitiúil, agus sa chás sin iarrfaidh siad ort í sin a chur ar fáil.

Cén tithíocht shóisialta atá ar fáil dom?

Má ghlactar leat a bheith incháilithe le haghaidh tithíochta agus a bhfuil gá agat léi, cuirfear ar liosta tithíochta an údaráis áitiúil thú. Má shonraigh tú ‘roghanna ceantair’ i limistéir údaráis áitiúil eile (limistéir a nglacfá le tairiscint tithíochta iontu), cuirfear thú ar a liostaí tithíochta freisin.

Tionóntacht údaráis áitiúil

Tá tithíocht faoi úinéireacht ag údaráis áitiúla agus ligeann siad tithíocht ar léas, agus is féidir le daoine a bhfuil tithíocht de dhíth orthu an tithíocht a fháil ar cíos. Déantar an tithíocht seo a leithdháileadh orthu siúd atá ar an liosta tithíochta, bunaithe ar mhúnla leithdháilte atá ceadaithe ag an gComhairle.

Leithdháiltear roinnt réadmhaoine freisin ar mhúnla bunaithe ar rogha, rud a chiallaíonn go bhfógraítear go bhfuil siad ar fáil agus gur féidir leo siúd atá ar an liosta feithimh iarratas a dhéanamh ar thionóntacht.

Conas a ríomhtar cíos?

Íocann tionóntaí i dtithíocht faoi úinéireacht údaráis áitiúil cíos leis an údarás áitiúil.

Tá cíosanna údaráis áitiúil bunaithe ar chóras ar a dtugtar cíosanna difreálacha. Ciallaíonn sé seo go bhfuil an cíos bunaithe ar do chumas íoc, mar sin má tá d’ioncam íseal, beidh do chíos íseal; agus má thagann méadú ar d'ioncam, méadófar do chíos freisin. Áireofar ioncam aon duine fásta eile de do theaghlach sa ríomh cíosa agus d’fhéadfadh go mbeadh asbhaintí ann d’aon leanaí i do theaghlach. Feidhmíonn gach údarás áitiúil a scéim cíosa féin.

Má thagann athrú ar d’ioncam nó ar ioncam aon duine i do theaghlach, ní mór duit an t-údarás áitiúil a chur ar an eolas, ionas gur féidir leis do chíos a athríomh.

Tionóntacht tithíochta an Chomhlachta Tithíochta Ceadaithe

Comhlacht Tithíochta Ceadaithe (CTC)Is eagraíocht é Comhlacht Tithíochta Ceadaithe (CTC) a sholáthraíonn cóiríocht inacmhainne ar cíos do dhaoine atá ar liosta tithíochta an údaráis áitiúil. Má thug tú le fios ar d’fhoirm iarratais gur mhaith leat go gcuirfí cóiríocht ar fáil duit i gcóiríocht atá faoi úinéireacht an Chomhlachta Tithíochta Ceadaithe (CTC) má tá sé ar fáil, féadfar tionóntacht CTC a leithdháileadh ort. Tá cíosanna CTC nasctha le hioncam freisin.

Cóiríocht phríobháideach ar cíos le tacaíocht ó HAP

Tá na daoine sin a ndearnadh measúnú orthu go bhfuil gá acu le tacaíocht tithíochta sóisialta incháilithe don Íocaíocht Cúnaimh Tithíochta (HAP).

Faoin scéim HAP, aimsíonn tionóntaí a gcóiríocht féin sa mhargadh cíosa phríobháidigh agus déanann siad iarratas ar HAP ansin. Má cheadaítear iad le haghaidh HAP, déanann údaráis áitiúla íocaíocht chíosa mhíosúil le tiarna talún thar ceann an tionónta, faoi réir téarmaí agus coinníollacha lena n-áirítear teorainneacha cíosa.

Íocann an tionónta HAP ranníocaíocht sheachtainiúil i gcomhair an chíosa leis an údarás áitiúil. Tá an ‘ranníocaíocht cíosa’ seo bunaithe ar ioncam an teaghlaigh.

Ba cheart go mbeadh cóiríocht laistigh de theorainneacha cíosa HAP. Tá na teorainneacha sin bunaithe ar do theaghlach agus ar an margadh cíosa i do cheantar. Cuirfidh rannóg tithíochta d’údarás áitiúil in iúl duit cad iad na teorainneacha cíosa.

Beidh do chomhaontú tionóntachta idir tú féin agus do thiarna talún. Ní hé an t-údarás áitiúil do thiarna talún.

Is cineál tacaíochta tithíochta é HAP, mar sin má tá HAP á fháil agat ní bheidh tú ar an liosta tithíochta a thuilleadh.

Le tuilleadh eolais a fháil féach ar www.hap.ie.

Cóiríocht phríobháideach ar cíos le tacaíocht ón Scéim um Chóiríocht ar Cíos (RAS)

Is féidir leo siúd a fhaigheann Forlíonadh Cíosa ón Roinn Coimirce Sóisialaí agus a bhfuil gá acu le tithíocht fhadtéarmach a bheith incháilithe don Scéim um Chóiríocht ar Cíos (RAS).

Tá deireadh á chur le RAS de réir a chéile agus tá HAP á chur ina áit.

Faoi RAS, déanann an t-údarás áitiúil comhaontú le tiarnaí talún chun cóiríocht a chur ar fáil dóibh siúd atá ar an ngannchuid. Íocann an t-údarás áitiúil cíos leis an tiarna talún agus íocann an tionónta ranníocaíocht leis an údarás áitiúil.

An scéim náisiúnta morgáiste go cíos

Más leat do theach féin agus má tá deacracht agat d’íocaíochtaí morgáiste a dhéanamh, d’fhéadfá a bheith incháilithe don scéim náisiúnta morgáiste go cíos.

Faoin scéim seo, is féidir le húinéirí tí atá i mbaol a dteach a chailleadh mar gheall ar riaráistí morgáiste a dteach a thabhairt suas go deonach don iasachtóir morgáiste, rud a ligeann do Chomhlacht Tithíochta Ceadaithe (CTC) nó do chuideachta phríobháideach an teach a cheannach. Féadfaidh tú leanúint de bheith i do chónaí i do theach mar thionónta de chuid an údaráis áitiúil nó de chuid an chomhlachta tithíochta ceadaithe, ach ní bheidh an teach faoi d’úinéireacht a thuilleadh agus ní bheidh aon leas airgeadais agat ann. D’íocfá cíos inacmhainne bunaithe ar d’ioncam, a mhéadóidh nó a laghdóidh de réir mar a athraíonn d’ioncam.

Mar thionónta tithíochta sóisialta, beidh an ceart agat go bhfreastalóidh an t-údarás áitiúil ar do riachtanais tithíochta, mar sin má thagann athrú ar do chúinsí cuirfidh an t-údarás áitiúil cóiríocht eile ar fáil. Seachas sin, féadfaidh tú leanúint de bheith i do chónaí i do theach mar thionónta tithíochta sóisialta. Má thagann feabhas ar do staid airgeadais, beidh an rogha agat do theach a cheannach ar ais.

Faigh tuilleadh eolais faoin scéim náisiúnta morgáiste go cíos ag MortgageToRent.ie.